W dniu 2 sierpnia 2024 roku przed budynkiem dworca kolejowego w Kutnie (ul. 3 Maja 5) odbyła się uroczystość upamiętniająca ofiary Marszu Śmierci z KL Warschau do Kutna. W 80. rocznicę tego tragicznego wydarzenia Grupa Teatralna „od jutra” przedstawiła przygotowaną i wyreżyserowaną przez Krzysztofa Ryzlaka akcję uliczną.
Wystąpili członkowie Grupy Teatralnej „od jutra”: Wioleta Maciejewska, Edyta Herz, Beata Kossowska, Luiza Gens, Katarzyna Żmuda, Helena Kowalska, oraz Stanisław Borkowski, Róża Banasiak, Marlena Kluk, Andrzej Zielonka i Władysław Krysiak, którzy są członkami naszego Stowarzyszenia Uniwersytet Trzeciego Wieku.
„Marsz Śmierci” to mało znane tragiczne wydarzenie historyczne, które Niemcy zgotowali więźniom z niemieckiego obozu koncentracyjnego „Warschau” (Gęsiówka) w Warszawie. W dniach 28 lipca - 2 sierpnia 1944 roku maszerowali oni  z Warszawy do Kutna, gdzie na stacji kolejowej umieszczono ich w bydlęcych wagonach i przetransportowano do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau. W „Marszu Śmierci” z KL Warschau do Kutna mogło zginąć nawet do 2000 osób spośród 6000 które wyruszyły z obozu.
Artystyczna wizja prowadzącego Grupę Teatralną ,,od jutra” reżysera Krzysztofa Ryzlaka nie oddaje tragizmu sytuacji jaką przeżyli więźniowie. Szli oni w obozowych pasiakach, drewnianych chodakach, mieli ze sobą jedynie blaszaną miskę i obowiązkowo 2 koce. Nie dostawali praktycznie nic do jedzenia i do picia. Za każdą próbę schylenia się po coś nadającego się do zjedzenia lub nawet nabranie wody z kałuży, byli zabijani. Z uwagi na to, że żadne słowa nie oddadzą okrucieństwa Marszu, usłyszeliśmy spisane relacje kilku więźniów, którzy przeżyli marsz, przeżyli obóz w Dachau i po wojnie złożyli zeznania.
Wyjątkowym gościem był Jeffrey Cymbler, którego ojciec i wujek szli w Marszu Śmierci z KL Warschau (Gęsiówka) do Kutna. Jeffrey Cymbler przyleciał ze Stanów Zjednoczonych, by uczestniczyć w tym wydarzeniu upamiętniającym ofiary Marszu Śmierci. Opowiedział on tragiczne i jakże trudne losy swojej rodziny – dziadków oraz ojca i jego starszego brata w tych ciężkich wojennych latach.
Organizatorem wydarzenia było Stowarzyszenie Grupa Przyjaciół „od jutra“ z prezes Teresą Mosingiewicz. Całe wydarzenie upamiętniające ofiary Marszu Śmierci w 80. rocznicę tego tragicznego wydarzenia prowadziła Bożena Gajewska. Gościnnie w wydarzeniu wystąpiła Anna Lewkowicz śpiewając piosenkę żydowską.
Na zakończenie głos zabrał Zastępca Prezydenta Miasta Kutno Zbigniew Wdowiak, który podziękował Jeffreyowi Cymblerowi za jego świadectwo, a wszystkim zaangażowanym w ten projekt za upamiętnianie tragicznych, ale ważnych faktów z historii Kutna i Holokaustu.
Bożena Gajewska zakończyła całe wydarzenie słowami Elie Wiesela, więźnia obozów koncentracyjnych Auschwitz i Buchenwald, laureata pokojowej Nagrody Nobla, który powiedział: „Nie pozwólmy pomordowanym w obozach koncentracyjnych umrzeć ponownie śmiercią naszego zapomnienia”.

Tekst i zdjęcia: Teresa Gruszczyńska