… to kolejny temat wykładu wpisującego się w 100 lecie niepodległości, który odbył się
10 kwietnia 2018 r. w auli WSGK dla słuchaczy i gości SUTW w Kutnie.
Prowadzący pan mgr Kazimierz Śwircz, pracownik merytoryczny Muzeum Regionalnego w Kutnie przedstawił kolejność wydarzeń historycznych, trudną drogę
do wolności, poprzez nasze narodowe powstania listopadowe , styczniowe i wynikające
z ich klęski represje i zsyłki zaborców dla uczestników i ludności cywilnej.
W 1893 roku Roman Dmowski przekształcił Ligę Polską w Ligę Narodową, która stała się wkrótce ogólnopolską [trójzaborową] tajną organizacją polityczną, dążącą do odzyskania niepodległości przez Polskę. Jednym z jej głównych celów było „budzenie świadomości narodowej tam, gdzie jej nie było”, czyli wcieleni członkowie mieli opanować organizacyjnie najważniejsze ośrodki miejskie byłej Kongresówki. Jednym z najważniejszych zadań członków Ligi Narodowej w miastach powiatowych byłego Królestwa Polskiego pozostała praca oświatowa wśród mieszkańców prowincji. Działalnością taką zajął się właśnie Antoni Troczewski, który pełnił funkcję męża zaufania LN na powiat kutnowski. Dr Troczewski wybrał właśnie Kutno na miejsce spełnienia swoich ideałów, do którego przybył jako początkujący lekarz z Warszawy w 1891 roku.
Młody lekarz ubolewał nad duchem narodowym mieszkańców Kutna. Inteligencja miejska zajęta była wyłącznie sprawami osobistymi. Poza sferą głównych zajęć, albo się kłóciła, albo grała w karty. Mieszkańcy nie byli zainteresowani sprawami natury ogólniejszej. Postanowił ich pobudzić, uaktywnić i przekonać, że trzeba wzajemnie sobie pomagać i nie żyć tylko dla siebie. Zastał Kutno biedne. Centrum miasta stanowiła zabudowa murowana, ulice brukowane, brud, smród i ubóstwo. Brak kanalizacji powodował, iż ścieki rynsztokami
płynęły do rzeki Ochni.
Pracował w szpitalu za darmo. Utrzymywał się z prywatnej praktyki. Nie pobierał pieniędzy od biednych mieszkańców Kutna.
Potrafił pobudzić wraz z wieloma swoimi współpracownikami lokalną społeczność do działania. Z jego inicjatywy powstało m.in.:. Towarzystwo Dobroczynności, Towarzystwo Muzyczno – Dramatyczne, Polska Macierz Szkolna, Towarzystwo Krajoznawcze, Spółdzielnia „Kutnowianka”, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, „Tygodnik Kutnowski” oraz inne instytucje spółdzielcze i kredytowe. Wybudowano z jego inicjatywy Dom Dochodowy Straży Ogniowej, Sierociniec i dzisiejszy budynek w którym mieści się szkoła– tj. ZS nr 2 w Kutnie. Swoją dewizę życiową „nic dla siebie, wszystko dla innych” Doktor Troczewski stosował przez całe swoje życie. Nie szczędził zdrowia, pieniędzy i czasu dla ukochanej Ziemi Kutnowskiej i jej mieszkańców. Działalność jego była widoczna w każdej dziedzinie życia oświatowego, gospodarczego, ekonomicznego miasta.
Te wszystkie działania pobudziły rozwój gospodarczy Kutna i przyciągały inwestorów zewnętrznych
, a mianowicie przybył z Włocławka założyciel Fabryki „Kraj” Alfred Vedke, obywatel pochodzenia niemieckiego. Fabryka zatrudniała 300 pracowników. Pan Vedke zaangażował się w prace społeczne dla miasta.
Także powstanie kolei umożliwiło szybki rozwój Kutna.
Prelegent omówił kolejne etapy drogi do niepodległości Kutna. W październiku 1918 roku w obliczu nadchodzącej klęski państw centralnych wznowił działalność Komitet Obywatelski pod kierownictwem Antoniego Troczewskiego
i w porozumieniu z POW rozpoczął 11 listopada rozbrajanie Niemców. W wyniku rozbrajania żandarmerii niemieckiej zginął peowiak Wojciech Rychtelski, który zmarł następnego dnia w szpitalu.
Pierwszym w Wolnej Polsce Starostą Powiatowym został Józef Chrzanowski, Burmistrzem Kutna Tomasz Klepa.
W lipcu w 1919 roku Burmistrz Tomasz Klepa wraz z dr Antonim Troczewskim powitali w Kutnie gen. Józefa Hallera wraz z Błękitną Armią. Dr Troczewski wygłosił przemówienie sławiące bohaterskość polskich żołnierzy.
Należy jeszcze wspomnieć o rozlokowaniu w 1920 roku Kutnie i Łęczycy 37 Pułku Piechoty im ks. Józefa Poniatowskiego, która brała udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
Pan Kazimierz Śwircz ponownie zostanie zaproszony, aby omówić kolejne etapy przemian w Kutnie
na przełomie stu lat.


Opracowanie: E. Żółtowska
Zdjęcia : S. Szadkowska